Methodieken & Modellen

ACT

Acceptance  & Commitment Therapy.

ACT behoort tot de derde generatie gedragstherapieën en is een inmiddels een wetenschappelijk bewezen effectieve methode die sterk in opkomst is.

ACT bestaat uit 6 kernprocessen, die allemaal nauw samenhangen met elkaar en in wezen niet los van elkaar kunnen worden gezien. Denk hierbij aan: aanwezig zijn in het hier en nu, ontdekken wat er echt toe doet in je leven, moed ontwikkelen en in actie komen, omgaan met lastige gedachten en emoties.

doel is om je psychologische flexibiliteit te verhogen;  van klacht naar veerkracht!

ACT nodigt je uit om tot een andere basishouding te komen. Het is een methodiek die je leert anders tegen je gedachten aan te kijken, zonder ze te negeren. Binnen ACT werk ik met allerlei verschillende  oefeningen, maar ook met metaforen en soms filmpjes om een onderstroom te verduidelijken.

Bekijk meer info op de site van Gijs Jansen, de grondlegger van ACT in Nederland: Lees hier meer

Wil je uitgebreidere inzichten en ben je benieuwd naar jouw psychologische flexibiliteit? Doe dan de fit 60 test. Deze is ontwikkeld als onderdeel van ACT ( aceptance and comitment therapy)

De FIT-60 is een zelfrapportage lijst bestaande uit 60 stellingen die psychologische flexibiliteit in kaart brengt. Psychologische flexibiliteit stelt je in staat om op een flexibele manier met je problemen om te gaan, en je leven in te vullen op een manier die waardevol is voor jou. Psychologische flexibiliteit, is de samensmelting van de zes kerncomponenten (acceptatie, defusie, zelf, hier en nu, waarden, handelen) van Acceptance and Commitment Therapy, een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie.

Na het invullen van deze vragenlijst, krijg je gelijk jouw eindscore te zien. Hoe hoger de score, hoe flexibeler jij in het leven staat!

Doe hier de  fit 60 test

Oplossingsgericht Coachen

Oplossingsgerichte therapie stelt dat er niet per definitie een verband is tussen probleem en oplossing. Daarnaast is het grondig onderzoeken van een probleem vaak complex, tijdrovend en/of de oorzaak niet te achterhalen. Bij oplossingsgericht coachen is dan het uitgangspunt:  “Wat zou je voor het probleem in de plaats willen?” en hoe kun je daar aan werken.

Deze methode helpt de coachee om de vastgeroeste positie van waaruit hij/zij de problemen ziet te veranderen naar wensen tot verandering die uitdagingen worden.

Even een misverstand uit de weg ruimen:

1-de term 'oplossingsgericht' betekent niet dat er niet over problemen gepraat kan worden.   Die problemen zijn immers waarom je ergens mee aan de slag wil en leveren ook aanknopingspunten.

2-oplossingsgericht werken betekent niet dat de coach de trukendoos vol oplossingen opent. De coach helpt de coachee om zelf de oplossingen te vinden.

oplossend werken betekent niet

Oplossinggericht coachen gaat er vanuit dat coachees:

  • Via de juiste vragen van de coach, zelf kunnen ontdekken 'waar ze naar toe willen',
  • Over een veelheid aan vaardigheden, ideeën en andere competenties beschikken,
  • Deskundig, veerkrachtig en vindingrijk kunnen zijn.

oplossingsgericht denken:

  • Als iets niet werkt, stop er dan mee
  • Als iets niet werkt, doe dan iets anders
  • Als iets wel werkt, doe er dan meer van
  • Als iets wel werkt, leer het (van) een ander

Bekijk hier meer op wiki

CSR methode bij stress en burn-out

De CSR-Methode pakt stressklachten en burn-out psycho-biologisch aan. Dat betekent dat je wordt gecoacht op drie niveaus: lichaam, gedrag en psyche. ‘CSR’ staat voor Chronische Stress Reversal: het terugdraaien en herstellen van de (ziekmakende) effecten van chronische stress.

Chronisch onvoldoende herstel

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat chronische overbelasting, gevolgd door onvoldoende herstel, leidt tot ontregeling van fysiologische mechanismen die bedoeld zijn om je in stressvolle situaties te helpen extra prestaties te leveren.

Het fysiologisch evenwicht raakt meestal verstoord door een combinatie van factoren: door de situatie op het werk (zoals gebrek aan waardering en hoge werkdruk), factoren in de privésituatie, de psychische en fysieke conditie, leefwijze en zelfmanagement.

Je raakt ontregeld door het steeds maar ‘aan’ staan

Op zeker moment helpt enkel rust nemen niet meer: dat noemen we overspanning of burn-out. De chronische alarmtoestand heeft tot lichamelijke ontregelingen geleid. Je herstelt pas als de vicieuze cirkel van ontregeling wordt doorbroken en gekeerd. (Vandaar onze naam CSR: Chronische Stress Reversal.)

Psycho-biologische aanpak = effectief en prettig

Op grond van deze uitgangspunten werd de CSR-Methode ontwikkeld. In de coachpraktijk wordt deze benadering niet alleen door de cliënten hoog gewaardeerd (gemiddeld evaluatiecijfer: 8), hij is ook bewezen effectief. Cliënten voelen zich begrepen (‘het zit niet tussen m’n oren’), begrijpen waarom ze klachten kregen, stoppen het roofbouwproces en leren wat er nodig is voor duurzaam herstel. Ook het bevorderen en begeleiden van verantwoorde werkhervatting maakt deel uit van de aanpak.

lees meer op de site van CSR.

RET

Rationeel Emotieve Therapie.

De rationeel emotieve therapie ( in de jaren 6o ontwikkeld door Albert Ellis) gaat ervan uit dat het niet de omstandigheden en situaties zijn zijn die mensen in de problemen brengen, maar de manier waarop we ze interpreteren (denken over).

Onze houding t.o.v. een situatie of gebeurtenis bepaalt hoe we ons voelen en gedragen. Het denken m.b.t. de gebeurtenis/situatie beïnvloed ons gevoel (emotie) en daaruit voortvloeiende gedrag.

Door onnauwkeurige (of irreële) gedachten op te sporen en deze te vervangen door reëlere denkwijze, is het mogelijk om een meer realistisch beeld van onszelf en de omgeving te krijgen. En daarmee verandert ons gevoel en levert het de mogelijkheid om anders te reageren.

Deze methode is als inzichtgevende ondersteuning heel werkbaar. In de praktijk blijkt wel dat het daadwerkelijk je gedachten kunnen omzetten ingewikkeld is en veel oefening vraagt.

Dit veel gebruikte model helpt je om te onderzoeken of gedachtes die je hebt helpend zijn en/of je deze gedachten kunt ombuigen naar wel helpende gedachten.

  • A staat voor Activerende gebeurtenis (feiten);
  • B staat voor je cognities of opvattingen (Beliefs);
  • C staat voor Consequentie.

In het Nederlands; de 5 G's; gebeurtenis, gedachten, gevoel, gedrag gevolg.

gebeurtenis-->gedachten--> gevoel-->gedrag-->gevolg-->= nieuwe gebeurtenis etc.

Lees hier meer op wiki

Mindfulness

Deze methode leert je  veel meer te zijn in het hier en nu. Ik gebruik deze methode niet als op zich zelf staand maar in aanvulling op andere modellen.

Mindfulness is een vorm van bewustzijn die ontstaat door doelbewust aandacht te geven aan dingen
zoals ze zijn, op het moment zelf en zonder te oordelen. De oefeningen zijn puur gericht op de
beleving van het hier en nu. Door contact te maken met je zintuigen en bewust te letten op wat je
ervaart, wordt de manier waarop je dingen beleeft intenser en daarmee vaak een stuk waardevoller.

Door contact te maken met je zintuigen en bewust te letten op wat je ervaart, wordt de manier waarop je dingen beleeft intenser en daarmee vaak een stuk waardevoller.
Mindfulness richt zich op alledaagse dingen, die we meestal als vanzelfsprekend beschouwen, of die
we negeren.

Daarbij leer je om niet te oordelen en de dingen te ervaren zoals ze werkelijk zijn, en
niet zoals wij willen dat ze zijn. Als je de oefeningen gaat toepassen in je dagelijks leven, ontwikkel je
de vaardigheid van direct ervaren. Mindfulness is dus vooral een vaardigheid; een manier van doen
die iedereen zichzelf kan aanleren.
Hierbij geldt dat hoe vaker je oefent, des te beter je je gevoelens zult beleven en de wereld om je
heen ervaren.

Waarom werkt mindfulness zo goed? Het antwoord is een beetje tegenstrijdig:
Hoe meer je geleerd hebt bedreigende gedachten en gevoelens op een onbevangen en
onbevooroordeelde manier te ervaren, hoe kleiner de kans wordt dat je last zult hebben van die
gedachten en gevoelens.

 

Lees hier meer op wiki

Positieve psychologie

Wat kan je verbeteren of uitbreiden?

Binnen de positieve psychologie ligt de focus niet op dat wat er mis gaat (zonder eraan voorbij te gaan), maar besteed aandacht aan waar je kunt verbeteren of uitbreiden.

De positieve psychologie (PP) is een snelgroeiende stroming in de psychologie, gericht op welbevinden en optimaal functioneren.
De missie van PP is om dat wat goed is te versterken. Tot voor kort was er vooral aandacht voor wat er mis is met mensen, organisaties en de samenleving. Gelukkig zien we een steeds betere balans tussen de aandacht voor wat er mis is, zwaktes en beperkingen en wat er goed gaat, sterktes en mogelijkheden: from wrong to strong.

Werken vanuit Positieve psychologie is gebaseerd op de vijf pijlers van (de well-being theory )Seligman: het plezierige leven, het goede leven, positieve relaties, het zinvolle leven, en iets bereiken in je leven.

PP vertegenwoordigt daarmee een stroming die uitgaat van de sterke kanten van de mens en de veronderstelling dat geluk niet alleen het gevolg is van de juiste genen of toeval, maar te vinden is door het identificeren en gebruikmaken van de sterke kanten die iemand bezit. (in brede zin en op allerlei terreinen)

(onderzoekers) Sheldon, Jose, Kashdan en Jarden (2015) stelden een lijst samen van de tien
belangrijkste sterke kanten als het gaat om het bereiken van doelen en welbevinden:

1. Nieuwsgierigheid
2. Het idee dat je controle hebt over goede en slechte gebeurtenissen
3. Aanwezigheid van zingeving
4. Volharding
5. Dankbaarheid
6. Gebruik van sterke kanten
7. Neiging tot plezier maken
8. Neiging tot betrokkenheid
9. Neiging tot zingeving
10. Genieten van het moment

Lees hier meer op wiki

Focussen

Een methode die uitgaat van “het weten” van het lichaam waar het echte probleem zit en dit naar boven te halen zodat daaraan gewerkt kan worden.  De "aha" erlebnis wordt het ook wel genoemd.

Focussen is (geleide) aandacht geven aan iets dat nog vaag voelt, maar waarvan je toch kunt merken dat het je in de weg zit. Met focussen sta je stil bij - en geef je op vriendelijke, uitnodigende manier ruimte aan dat " vage iets".  steeds een laagje dieper.

Uitgangspunt is dat je lichaam vaak heel goed weet wat er aan de hand is, waar het probleem ligt. (Onze ratio veroorzaakt allerlei afleidingen)  Het gaat dus niet om van alles uit te plussen over jezelf en verklaringen te zoeken, maar om te luisteren naar wat je lijf je aanreikt en met aandacht en respect stil te staan bij wat er daar vanbinnen ís, zonder oordeel, en zonder meteen een oplossing te willen.

Meestal leidt dit tot opluchting, fysieke ontspanning en kleine of grote veranderingen ten goede in je leven. ook omdat je het nu (rationeel) weet en kunt (h)erkennen.

Bekijk hier meer op wiki

7 habits

Een veelgebruikt model van Stephen Cofey.

Hij beschrijft 7 gewoontes of routines die mensen helpen om succesvol te zijn. Zeer bruikbaar bij  timemanagement, prioriteiten stellen empathisch communiceren, etc

Covey ontdekte dat onze achtergrond en pragmatische levenshouding onze (zuivere)  waarneming beïnvloed en daarmee -mogelijk- een belemmering vormt voor efficiënt  (succesvol) handelen.

Gewoonten zijn sterke krachten in ons leven. Ze bepalen ons niveau van effectiviteit of ineffectiviteit.

Het bewust zijn van- en kennen van onze paradigma's (model -kaders) helpt ons om effectieve verschuivingen hierin te kunnen bewerkstelligen.

Veel gebruikte en praktische modellen zijn;  cirkel van invloed, tijdmanagement matrix, consideratie matrix.

de 7 eigenschappen waar Covey op in gaat zijn:

  1. wees pro-actief - persoonlijk inzicht
  2. begin met het einde voor ogen - persoonlijk leiderschap
  3. belangrijke zaken eerst - persoonlijk management
  4. denk in termen van win / win - interpersoonlijk leiderschap
  5. probeer eerst te begrijpen..dan begrepen te worden - empathische communicatie
  6. werk synergistisch - creatieve samenwerking
  7. hou de zaag scherp - evenwichtige zelfvernieuwing

Lees hier meer op wiki

Rouwverwerking

Rouwverwerking volgens Kubler- Ross

Dit model signaleert 5 fasen van rouwverwerking die allen meer of mindere aandacht nodig hebben.

De 5 fasen zijn herkenbaar in elke emotionele reactie op persoonlijke trauma en verandering.

  1. Ontkenning: “Dit gebeurt niet bij mij.”Ontkenning is een bewuste of onbewuste weigering om de realiteit onder ogen te zien. Het is een natuurlijke vorm van zelfbescherming. Het helpt om zelf te bepalen in welk tempo het verdriet wordt toegelaten. We laten niet meer binnen dan we aankunnen. Sommige mensen blijven echter opgesloten in deze fase.
  2. Woede: “Waarom met mij?”Als de waarheid tot iemand is doorgedrongen ontstaat er vaak boosheid. In deze periode is de rouwende meestal moeilijk te benaderen. Onder de woede ligt de pijn.
  3. Marchanderen: ”Ik beloof een betere persoon te worden als...”In deze fase probeert men te onderhandelen. Men belooft het één te doen als er iets anders tegenover staat. Men denkt bijvoorbeeld "Als ik vanaf nu heel aardig ben voor iedereen, dan kan ik vast mijn kinderen nog wel zien opgroeien". Veelal is de hoop (op herstel) een grote drijfveer.
  4. Verdriet en depressie: ”Ik geef het op.”Wanneer men de realiteit begint te accepteren komen gevoelens van verdriet, spijt, angst en onzekerheid naar boven. Vaak dienen ook verliezen uit het verleden zich weer aan. De rouwende is bijna niet meer te bereiken. Men kan behoefte hebben aan het steeds weer uiten van het verdriet. Op de bodem van het verdriet ligt vaak woede. Onderdrukte woede is vaak de oorzaak van een depressie.
  5. Aanvaarding: “Ik ga verder met mijn leven.”Als iemand voldoende tijd en vaak ook enige hulp heeft gehad om door de genoemde fasen te gaan begint men de realiteit te accepteren. Er komt berusting en men kan onthechten, loslaten. Loslaten is niet hetzelfde als vergeten. Het is het verlies een plaats geven in het leven en verder gaan.

Lees hier meer op wiki

Roos van Leary

Over situationele, effectieve  communicatie.

Gedrag is te voorspellen. Na veel onderzoek ontdekte een team van Amerikaanse psychologen - waaronder Timothy Leary - dat bepaald gedrag een bepaalde reactie oproept. Dit laat zien dat de manier waarop mensen reageren in veel gevallen te voorspellen en te beïnvloeden is.

Deze Amerikaanse psychologen ontwikkelden een interactiecirkel: de Roos van Leary. Het is een schematische weergave van verschillende gedragsmogelijkheden en het effect daarvan op anderen. De Roos van Leary geeft inzicht om bewust keuzes te maken in actie en reactie. Bij het sturen van gedrag kan je invloed uitoefenen op wat je zegt, maar ook op hoe je het zegt. De Roos van Leary gaat vooral over hoe je iets zegt.

Lees hier meer op wiki

Testen- vragenlijsten

Fit 60 ( onderdeel ACT)

De FIT ( Flexibiliteits Index Test) is een instrument waarmee in kaart kan worden gebracht hoe flexibel u in het leven staat. Deze flexibiliteit bepaalt hoe u omgaat met vervelende gedachten, gevoelens en (lichamelijke) ervaringen

hier de link naar de fit 60 test

Vragenlijst Stressklachten CSR methode

Deze vragenlijst is samengesteld op basis van gevalideerde vragenlijsten, die zowel de fysieke als psychische klachten inventariseren. Eenmaal ingevuld geven de scores een goede indicatie voor de focus van de behandeling. Op aanvraag.

een kortere particuliere variant vind je op de site van CSR.

4dkl

De 4DKL heeft als doel stresssymptomen te onderscheiden van depressie, angst en somatisatie. De vragenlijst is opgenomen in de richtlijn ‘Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met Psychische klachten’ (2000).

Hier de link naar de 4dkl test

Visualisaties

Om beter inzicht in bepaalde gebeurtenissen te krijgen, of om rust te creëren.

Opstellingen

Familie opstellingen

Om zicht te krijgen op het krachtenveld (verhouding met belangrijke mensen om je heen)  waar je je in begeeft.

Bekijk hier meer op wiki